مهریه از دو طریق قابل وصول است: یکی از طریق دادگاه و دیگر از طریق اجرای ثبت در خصوص مطالبه ی مهریه از طریق اجرای ثبت،زوجه با مراجعه به دفتر خانه ایی که سند ازدواج در آن تنظیم شده است،درخواست صدور اجرائیه نسبت به مهریه را مطرح می نماید.این درخواست حتما باید بر روی فرم مخصوص وصول مهریه نوشته و به دفتر تقدیم شود و درخواست شفاهی زوجه برای وصول مهریه مورد پذیرش واقع نمی شود.همراه داشتن اصل سند ازدواج و مدارک شناسایی جهت احراز هویت زوجه در هنگام مراجعه به دفتر خانه ضروری است.
بعد از اینکه دفتر خانه اقدام به صدور اجرائیه نمود،باید به اداره ی ثبت محل مراجعه نمود و اجرائیه را ارائه نمود.
سردفتر موظف است یک نسخه از اجرائیه را به نشانی زوج ارسال نماید،زوج نیز باید ظرف ۱۰ روز نسبت به پرداخت مهریه اقدام نماید،در غیر این صورت زوجه می تواند نسبت به مسدود کردن حساب های زوج و توقیف اموال وی(غیر از مستثینات دین)اقدام نماید.
مزایای مطالبه ی مهریه از طريق اداره ثبت نسبت به دادگاه:1-مطالبه ی مهریه از طریق اداره ي ثبت بسیارسریعتر از دادگاه است.دادگاه تا ۷ماه طول میکشد ولی اداره ثبت نهایتا تا دو ماه طول می کشد،بنابراین بهتر است چنانچه زوج دارای اموالی باشد که دارای سند رسمی است،نسبت به مطالبه ی مهریه از طریق اجرای ثبت اقدام نماید.
۲-صدور اجرائیه مشمول مرور زمان نمی شود ولی در دادگاه اگر زوجه از تاریخ صدور اجرائیه پس از ۵ سال اقدام ننماید،اجرائیه بی اثراست
.۳-در مطالبه ی مهریه از طریق اجرای ثبت عملیات اجرایی،به محض درخواست زوجه شروع می شود ولی در محاكم دادگستری عملیات اجرایی پس از صدور رأی قطعی شروع می شود.
۴-عملیات اجرای ثبت به صرف تقاضای زوج یا وکیل،بدون تعیین وقت شروع می شود.ولی مطالبه ی مهریه از طریق دادگاه مستلزم تعیین وقت و رسیدگی ماهیتی است و فرآیند رسیدگی طولانی است.
۵-از طریق مراجعه به اجرای ثبت با استناد با ماده ی۱۷ قانون گذرنامه،امکان ممنوع الخروج شدن زوج در کمترین زمان ممکن وجود دارد.ولی از طريق دادگاه ممنوع الخروجی،منوط به قطعی شدن دادنامه است.
۶-در مطالبه ی مهریه از طریق اجرای ثبت،فقط حق الاجرا که میزان ۵ درصد مبلغ مورد اجراست تعلق می گیرد،و از شوهر گرفته می شود ولی در مطالبه ی مهریه از طریق دادگاه،زوجه باید هزینه ی دادرسی را که ۳/۵ درصد و همچنین ۵درصد بابت حق اجرای حکم است،پرداخت نماید.
نکته:طبق بند ب ماده ی۱۱۳قانون برنامه ششم توسعه ی کشور در خصوص اسناد رسمی علی الخصوص مهریه،زوجه موظف است ابتدا به اجرای ثبت مراجعه و چنانچه پس از شش ماه از تاریخ درخواست اجرائیه،محکوم به وصول نگردید،می تواند برای اقامه ی دعوای حقوقی،به دادگستری مراجعه نماید.
تأمین اموال:
تقاضای تأمین اموال هم از اجرای ثبت ممکن است و اجرای ثبت بلافاصله بعد از ابلاغ اجرائیه از اموال متعهد بازداشت می کند.
نکته:اگر شوهر زن فوت کرده باشد،زن ابتدا باید اقدام به اخذ گواهی انحصار وراثت نماید وسپس تقاضای صدور اجرائیه نماید.همچنین باید ورثه ی متعهد را نیز معرفی نماید.
اگر ظرف ۱۰ روز مرد نسبت به پرداخت مهریه اقدامی ننماید،زن می تواند حساب ها و اموال را توقیف،وجهت قیمت گذاری به کارشناس ارجاع و بعد از قیمت گذاری به مزایده و حراج گذاشته شود،و از محل فروش آن مهر زن پرداخت شود.
نکته:اگر متعهد سند مدعی اعسار باشد،می تواند با رعایت قانون نحوه ی اجرای محکومیت های مالی دادخواست اعسار خود را به مرجع قضایی صالح تقدیم کند.
* مطالبه ی همزمان مهریه از طریق اجرای ثبت و دادگاه امکان پذیر است؟
خیر،زیرا یک دین را نمی توان از دو مرجع مطالبه کرد.اما می توان قسمتی از آن را از دادگاه و قسمتی را از اجرای ثبت تقاضا نمود.
نکته:در صورتی می توان نسبت به مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت اقدام نمود که زوج اموالی داشته باشد که دارای سند رسمی است.
اموالی که از طریق اجرای ثبت قابل بازداشت نیستند:
۱-مستثنیات دین
۲-مال منقولی که در تصرف غیر است و متصرف نسبت به آن ادعای مالکیت می کند قابل بازداشت نیست.به عبارتی بازداشت آن ممنوع است.(ماده ی۶۳آیین نامه ی اجرای مفاد اسناد رسمی)
نکته:با دادن دادخواست اعسار از پرداخت مهریه در صورت صدور حکم قطعی و تقسیط مهریه و پرداخت پیش پرداخت اولیه و یکی دو قسط از مهریه،زوج می تواند از اداره ی اجرای ثبت به استناد رأی دادگاه تقاضای رفع ممنوع الخروجی کند.

موسسه حقوقي دادخواه كيان با مديريت ابراهيم كياني وكيل پايه يك دادگستري و مشاور حقوقي